فیزیوتراپی شریعتی

متن کامل مقاله :

 

 

 

 

 

 

با سلام و درود

همانطور که در سری گذشته عنوان گردید بحث اصلی این مورد در خصوص نحوه درمان و جا اندازی مفصل شانه در رفته میباشد .

 

 

 

 

 

درمان و جا اندازی دررفتگی قدامی مفصل شانه:

 

مسلما اولین اقدام درمانی جا اندازی مفصل دررفته است. پزشک معالج معمولا برای کاهش درد بیمار ، جا اندازی را در اطاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می دهد و یا ممکن است با استفاده از مسکن های قوی بتوان درد بیمار را به حد کافی کم کرد بطوری که تحمل جا اندازی را داشته باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دررفتگی شانه برای جا اندازی مفصل شانه می توان از مانورهای مختلفی استفاده کرد. مانوری که امروزه بیشتر از آن استفاده می شود به این صورت است که ابتدا بیمار بصورت طاق باز supine خوابانده شده و کمک پزشک ، در بالای سر بیمار قرار گرفته و دو سر یک ملحفه را در حالیکه آن را لوله کرده و از زیر بغل بیمار عبور داده در دست می گیرد. پزشک معالج هم در کنار پای بیمار ایستاده و مچ دست بیمار را با دو دست خود می گیرد. پزشک ابتدا دست بیمار را کمی از بدن دور کرده و سپس آنرا به سمت خود می کشد. در همین حال کمک پزشک هم ملحفه را به سمت خودش می کشد. ممکن است نیاز باشد که با کف دست از سمت جلو هم به سر استخوان بازو فشار آورد تا سر به عقب برود.

 

 

 

 

 

 

 

دررفتگی شانه روش دیگر که به روش کوخر معروف است به این صورت انجام می شود که ابتدا بیمار بصورت طاق باز دراز کشیده، پزشک معالج در کنار پای بیمار می ایستد. پزشک ابتدا آرنج بیمار را ۹۰ درجه خم کرده و بازو را به آرامی از تنه دور کرده و به طرف خود می کشد. سپس بازو را به سمت خارج می چرخاند و سپس بازو را به تنه بیمار نزدیک کرده و آرنج بیمار را به جلوی سینه وی می برد. سپس بازو را به داخل می چرخاند بطوری که کف دست بیمار به سمت دیگر سینه وی برسد. روش کوخر البته ممکن است با عوارضی همراه باشد و امروزه کمتر از آن استفاده می شود.

 

 

 

 

 

روش دیگر قدیمی تر وجود دارد که به نام روش بقراطی معروف است و در شکل زیر مشاهده می نمایید.

 

 

 

 

 

 

در افرادی که مکررا در رفتگی دارند روش زیر نیز جهت جا اندازی توسط خود شخص انجام می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 چه اقداماتی پس از جااندازی دررفتگی مفصل شانه انجام می شود ؟

 

پس از جا اندازی، پزشک معالج از شانه بیمار مجددا رادیوگرافی به عمل می آورد تا از جا افتادن مفصل مطمئن شود. پزشک سپس دست بیمار را با بانداژ بخصوصی به نام بانداژ ولپو به گردن و تنه وی آویزان می کند. این بانداژ حدود ۳-۲ هفته می ماند و سپس حرکات شانه برای ممانعت از محدود شدن شروع می شود. در مدت این چند هفته بیمار باید مرتبا دست، مچ دست و مفصل آرنج خود را حرکت دهد تا از خشک شدن آن ها جلوگیری کند.

 

 

 

 

بی حرکتی پس از جا اندازی اجازه می دهد تا بافت های اطراف مفصل که در حین دررفتگی ، پاره شده اند مجدداً در وضعیت قابل قبولی جوش بخورند.

 

 

 

نکته :

 

اگر این مدت بی حرکتی به درستی رعایت نشود و شانه مدت کمتری بی حرکت باشد این بافت ها به درستی ترمیم نمی یابند و مفصل ناپایدار و لق می شود. این مفصل در آینده می تواند براثر نیروی کمی مجدداً به راحتی در برود. به این حالت دررفتگی مکرر مفصل شانه می گویند. بیمارانی که دچار دررفتگی مکرر مفصل شانه هستند اغلب با کوچک ترین فشاری به مفصل، دچار دررفتگی می شوند.

 

 

 

 

از طرف دیگر بی حرکت کردن مفصل به مدت طولانی هم می تواند مشکلاتی را برای بیمار بوجود آورد. افراد مسن تحمل چند هفته بیحرکتی شانه را ندارند. در این افراد مفصل شانه با چند هفته بیحرکتی بسرعت خشک شود. ( فروزن شولدر یا شانه یخ زده شانه منجمد ) در این حال بیمار ممکن است پس از چند هفته بیحرکتی شانه، توانایی بالا آوردن دست به بالای سر را از دست بدهد. بنابراین در افراد مسنی که دچار دررفتگی مفصل شانه می شوند پس از جااندازی و بستن دست، بعد از چند روز حرکات پاندولی مفصل شانه شروع می شود تا از محدود شدن حرکات شانه پیشگیری شود. بعد از مدتی بیمار تحت نظر پزشک معالج و فیزیوتراپیست نرمش های خاصی را برای تقویت عضلات اطراف شانه انجام می دهد.

 

 

 

 

درمان دررفتگی مفصل شانه در اکثر مواقع با موفقیت انجام شده و بیمار می تواند به فعالیت های روزمره و ورزشی برگردد. با این حال در مواردی ممکن است عوارضی برای بیمار بوجود آید.

 

 

 

 

 

 

 

مهمترین این عوارض عبارتند از :

 

 

• آسیب به عصب آگزیلری :

 

 

عصب آگزیلری Axillary nerve یا عصب سیرکومفلکس Circumflex nerve در بسیاری از موارد دررفتگی مفصل شانه آسیب میبیند. علامت این آسیب ، فلج شدن عضله دلتوئید ( عضله ای که گردی و برجستگی شانه را میسازد) و کاهش حس در سطح بیرونی شانه است. پزشک معالج کارکرد این عصب را بررسی کرده و قبل و بعد از جااندازی مفصل آنرا در پرونده بیمار ثبت میکند. در مواردی که بدنبال دررفتگی مفصل شانه این عصب آسیب می بیند در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه کارکرد عصب بطور خودبخود بهبود می یابد. البته اگر شدت آسیب به عصب زیاد باشد ممکن است فلجی و کاهش حس برای همیشه برای بیمار باقی بماند.

 

 

 

 

• آسیب به دیگر اعصاب شانه :

 

بندرت ممکن است اعصاب دیگر شانه بخصوص اعصاب طناب خلفی شبکه بازویی آسیب ببینند. 

 

 

 

 

• آسیب عروقی :

 

در دررفتگی قدامی شانه ممکن است بر اثر جلو آمدن سر استخوان بازو به شریان آگزیلری Axillary artery آسیب برسد. آسیب به این شریان بخصوص در افراد مسن که دچار سفتی عروق یا تصلب شرایین هستند بیشتر دیده شود. همچنین در کسانی که دچار دررفتگی کهنه مفصل شانه هستند ممکن است در حین جااندازی مفصل به این شریان آسیب وارد شود.

 

 

 

 

 

• شکستگی :

 

گاهی اوقات همراه با دررفتگی مفصل شانه ممکن است شکستگی در گردن استخوان بازو و یا در برجستگی سر استخوان بازو ( توبروزیته بزرگ ) بوجود آید. شکستگی توبروزیته بزرگ Greater tuberosity در اکثر موارد بعد از جااندازی مفصل شانه ، خودبخود جا می افتد. در صورت جا نیفتادن نیاز به عمل جراحی و فیکس کردن قطعه با پیچ می شود. شکستگی گردن استخوان بازو اگر همراه با دررفتگی مفصل شانه باشد معمولا نیاز به عمل جراحی دارد. با استفاده از عمل جراحی شکستگی جااندازی شده و با پیچ و پلاک فیکس می شود.

 

 

در بحث های بعد راجع به نحوه درمان توانبخشی و تمرینات ثبات دهنده در شانه بحث خواهیم نمود.

 

 لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید

 

تمرینات ورزشی مفصل شانه

 

دررفتگی شانه شایع ترین دررفتگی بدن و درمان تخصصی فیزیوتراپی