دکتر اکبر رضایی
منتشر شده در : کیهان ورزشی - 1395
متن کامل مقاله :
بنام خدا
همانطور که در بحث گذشته راجع به وظایف کلی رباطها صحبت شد .
یکی از رباطهای مهم زانو که نقش ثبات در نیروهای برشی در مفصل را دارد رباط صلیبی قدامی یا A.C.L است که متاسفانه اغلب ورزشکاران با برخوردهای ناگهانی دچار پارگی شده و در صورت پارگی کامل نیاز به جراحی جهت ادامه فعالیت ورزشی خواهند داشت.
رباط صلیبی از قسمت داخلی لقمه خارجی استخوان ران منشاء گرفته و تا برجستگی قدامی استخوان درشت نی ادامه پیدا میکند. این رباط در حالت زانو خم شل بوده ولی در حالت ایستاده یا زانوی صاف کشیده شده و مانع از جابجایی زانو به سمت عقب میشود .
شرح حال
علایم پارگی رباط صلیبی قدامی زانو را با شرح حال مناسب که تاکید آن بر مکانیسم آسیب دیدگی ورزشی و شناسایی آسیب های احتمالی قبلی است و معاینه مناسب در اغلب موارد می توان تشخیص داد.
• در ورزشهای غیر تماسی:
- یک صدای تق ( pop ) همراه با آسیب ACL شنیده شده یا خیر . معمولاً این صدا هنگامی که فرد ناگهان تغییر مسیر داده یا ناگهان در هنگام دویدن ایستاده است و یا در هنگام افتادن روی پا بعد از پرش شنیده شده و بدنبال آن التهاب و تورم زانو ایجاد شده است.
- در خلال چند ساعت خون در مفصل تجمع پیدا کرده است ( همارتروز ).
- فرد معمولاً نتوانسته است بخاطر درد و تورم یا ناپایداری زانو به فعالیت ادامه دهد.
- صدمات ورزشی رباط ACL معمولاً با آسیب دیدگی سایر رباطهای زانو ( رباط جانبی داخلی یا جانبی خارجی زانو ) یا مینیسک های زانو همراهی دارد
- اعمال یک نیروی شدید از سمت خارج به داخل به زانو می تواند منجر به یک سه گانه آسیب دیدگی شامل آسیب ACL, آسیب رباط جانبی داخلی زانو و آسیب تاخیری منیسک داخلی شود.
• مشاهده دقیق زانو برای بررسی تجمع مایع در مفصل زانو یا تغییر شکل استخوانی ( شکستگی احتمالی ) طبق تحقیقات انجام شده در آسیب استخوانی تجمع سریع مایع در مفصل 72% ارتباط با آسیب رباط صلیبی قدامی دارد.
• معاینه دامنه حرکات مفصل زانو بخصوص بازشدن کامل زانو که اگر نشود امکان آسیب دیدگی منیسک های زانو را مطرح می کند.
• لمس ساختارهای استخوانی توسط متخصص ارتوپد امکان دارد منجر به شناسایی شکستگی استخوان مخفی مثل شکستگی استخوان درشت نی یا آسیب ران و شکستگی استخوان ران شود.
• لمس خطوط مفصلی زانو برای ارزیابی آسیب احتمالی منیسک ها لازم است. همچنین باید رباطهای جانبی زانو معاینه شوند.
• انجامLachman test تست لاچمن بعد از رفع یا کاهش درد بیمار باید برای ارزیابی رباط ACL صورت گیرد به این صورت که فرد روی تخت خوابیده و زانو را در وضعیت خم شدگی 20 تا 30 درجه قرار می دهیم با دست چپ ران را می گیریم و با دست راست پشت قسمت فوقانی ساق را به جلو و طرف خود می کشیم. چنانچه در سمت آسیب دیده مقدار جابجا شده به جلو نسبت به سمت سالم در پای دیگر بیش از 3 میلی متر باشد غیر عادی است و نمایانگر آسیب است.
ورزشهای پر خطر برای آسیب دیدگی ACL : ورزش فوتبال , اسکی , بسکتبال و بیسبال و کشتی مسئول 78% از جراحات مرتبط با ورزش رباط صلیبی قدامی زانو هستند.
جنس : صدمه و آسیب ورزشی زنان در محل رباط صلیبی قدامی زانو بیشتر از مردان می باشد. بعلت زاویه کیو در زانو ( خطی که از خار خاصره قدامی فوقانی به کشکک وصل شده و از کشکک به برجستگی استخوان درشت نی اتصال دارد )
• کفش ورزشی : کفش های ورزشی که کناره های آنها سفتتر و محکمتر از وسط کف آنها می باشد بیشتر فرد را مستعد صدمه دیدگی ورزشی می کند.
• یافته های رادیوگرافیک اغلب منفی است.
• برای بررسی آسیب های همراه با پارگی ACL می توان از نماهای AP, Lateral و merchant و sunrise و Notch view استفاده نمود.
• نمای مایل برای بررسی صفحه استخوان تیبیا مفید است.
• امکان دارد در نمای AP شکستگی همراه با کندگی قسمت خارج کپسول ( Segond fracture ) دیده شود.
این شکستگی یک شاهد بر آسیب کپسول خارجی و یک مدرک غیر مستقیم بر آسیب رباط صلیبی قدامی است. و در قسمت خارجی صفحه تیبیا اتفاق می افتد درست در مجاورت خط مفصلی و در خلف توبرکل Gerdy
• این روش تقریباً با MRI جایگزین شده است.
• از این روش برای بررسی پارگی ACL استفاده می شود.
• برای تشخیص آسیب های ACL حدود 95% حساسیت دارد. همچنین با آن می توان کوفتگی و آسیب استخوان ران و تیبیا را که در 90% از موارد آسیب رباط صلیبی قدامی وجود دارند تشخیص داد.از MRI زانو جهت تصميم گيري براي جراحي زانو استفاده مي شود.
در بحث های بعدی نحوه درمان در آسیب رباط صلیبی و توانبخشی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید