آسیب های ورزشی شایع در مچ پا شامل کشیدگی در رباطها و تاندونها میباشد.
کشیدگی رباط مچ پا وقتی ایجاد میشود که پا در حین راه رفتن پیچ میخورد. این پیچ خوردگی موجب میگردد تا رباط های جانبی در اطراف مچ پا بخصوص در قسمت خارجی آن تحت کشش بیش از حد تحملش قرار گیرد. در این حال تارهای تشکیل دهنده رباط پاره میشوند. این پاره شدن تارها و فیبرهای میکروسکوپی تشکیل دهنده رباط درجات و شدت های متفاوتی دارد. گاهی اوقات این پارگی ها کم و خفیف بوده و در مواردی ممکن است تمام رباط بطور کامل پاره شود.
وقتی که شدت کشیدگی و پارگی رباط مچ پا کم است میتوان آن را با مچ بند بست و با همین روش درمان پارگی رباط مچ پا انجام داد ولی در مواردی که شدت کشیدگی زیاد است ترجیح داده میشود که مچ پا به مدت سه هفته به توسط گچ گیری بیحرکت شود.تشخیص شدت کشیدگی رباط به توسط پزشک معالج و با تکیه بر معاینه و روش های تصویربرداری صورت میگیرد.متاسفانه بسیاری فکر میکنند درمان کشیدگی و پیچ خوردگی مچ پا به همین چند هفته بستن خلاصه میشود ولی اینطور نیست. کشیدگی مچ پا بیماری سمجی است که اگر بدرستی درمان نشود تا مدتها بیمار را آزار میدهد.
بعد از اتمام درمان سه هفته ای حال چه با مچ بند و چه با گچ گیری بیمار باید تا مدتها ورزش درمانی یا تمرین درمانی و نرمش های مخصوص را انجام دهد که هدف از آنها افزایش قابلیت انعطاف پذیری مفصل و افزایش قدرت عضلات ساق است. اگر این نرمش ها به درستی انجام نشوند پیچ خوردگی مچ پا ممکن است بطور مکرری عود کند.در صورت باقی ماندن درد مچ پا بیمار باید بررسی شود تا وجود آسیب های همراه مانند آسیب های غضروفی و یا وجود ناپایداری در رباط های مچ پا ارزیابی شوند. در صورت وجود این آسیب ها ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
این صدمه دیدگی هنگامی رخ می دهد که بدن تحت فشار و استرس قرار گیرد. در جریان این فشار عضلات و رباطها در جهتی انقباض یا تحت فشار قرار می گیرند که برای آن جهت خاص یا آن مقدار خاص از نیرو توانایی کافی ندارند و این فشارهای خارج از توان منجر به کشیدگی یا پارگی آنها خواهد شد. فشارهای وارده به بدن می توانند ناگهانی یا بصورت مزمن و در اثر انجام حرکات تکراری و غیر صحیح باشد.
- درد مهمترین و اولین نشانه این آسیب است که می تواند بروز آسیب را بیان کند. در ورزش و تمرین بروز درد می تواند بدنبال یک حادثه خاص و ناگهانی و یا بتدریج و بدنبال حرکات مکرر و تکراری بصورت تدریجی رخ دهد.
- تورم ناحیه آسیب دیده تقریباً همیشه وجود دارد که ظهور آن می تواند ناگهانی یا بتدریج طی چند ساعت باشد. هرگاه فیبرهای تاندون, رباط یا عضله آسیب ببینند مقداری خونریزی رخ می دهد البته این خونریزی امکان دارد طول بکشد تا بطور واضح زیر پوست مشاهده شود ( کبودی ).
- بخاطر درد و تورم معمولاً عضلات اطراف ناحیه آسیب دیده دچار انقباض ( اسپاسم ) می شوند.
- بدن با ایجاد درد, تورم و اسپاسم سبب می شود که از آن ناحیه کمتر استفاده شود تا روند بهبودی آن زودتر رخ دهد.
رباط مچ پا که بیشتر اوقات دچار آسیب می شود به میان نازک نی و قاپ می لغزد. عمل اصلی این رباط جلوگیری از جلو کشیده شدن پا به طرف استخوان درشت نی است. حدود هفتاد درصد آسیب های رباطی تنها به این رباط مربوط است. ترکیب آسیب با پارگی رباط قاپی- نازک نی و نیز پارگی پاشنه ای – نازک نی، ترکیب آسیب با پارگی رباط قاپی-نازک نی و نیز پارگی رباط پاشنه ای – نازک نی حدود بیست درصد موارد مذکور را تشکیل می دهد. مکانیزم آسیب معمولاً سوپینیشن و چرخش داخلی پا است.
- درد در هنگام تحمل فشار و حرکت مچ پا.
– تورم و حساسیت ناحیه جلوی قوزک خارجی
- نشت خون که بعدها به کبودی اطراف محل آسیب دیده منجر می شود.
– ناپایداری در پارگی های کامل رباطی که می توان آن را با کشیدن پا به طرف جلو (آزمایش جلو راندن قدامی) آزمایش کرد.
– پرتونگاری با آزمایش جلو راندن قدامی برای تأیید تشخیص.
درمان به پارگی کامل رباط توأم با ناپایداری یا پارگی ناقص توأم با پایداری و ثبات مفصل بستگی دارد که پزشک بر اساس آزمایش پایداری تصمیم لازم را خواهد گرفت.
- توقف فعالیت های ورزشی در صورت احتمال پارگی.
– هرچه سریع تر سرمادرمانی، بانداژ فشاری و بالا آوردن عضو طبق رهنمودهای ارائه شده.
- پرتونگاری به منظور تشخیص دقیق تر شکستگی یا شکستگی- کندگی. در شکستگی – کندگی، بخشی از استخوان از محل اتصال اولیه جدا می شود.
– تجویز تمرین های حرکتی در فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست شامل خم شدن و باز شدن در مفصل مچ پا در آسیب های جزئی یا در خونریزی های محدود یا با تورم اندک و دستور آغاز تمرین های گیرنده های حس عمقی.
– ثابت کردن مفصل مچ پا با بانداژهای چسبی یا گچ به مدت حدود ۱-۳ هفته، در صورتی که آسیب دیدگی جزئی و همراه با خون ریزی و تورم زیاد باشد. در پارگی های کامل این مدت تا ۶ هفته تجویز می شود.
– تجویز داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی با روشهای درمانی کاهش دهنده التهاب
– جراحی در صورت پارگی کامل در ورزشکاران جوان و فعال، یا در صورتی که رباط های جانبی هر دو دچار پارگی شده باشد. گچ گیری به مدت ۵-۶ هفته پس از جراحی تجویز می شود.
– جراحی در شکستگی- کندگیها با هدف بازگرداندن قطعه جدا شده به محل اولیه آن و ترمیم رباط ها.
بهبود آسیب های رباطی مچ پا با توجه به شدت و وسعت آسیب می تواند ۲-۸ هفته طول بکشد. هر چند می تواند ۸ -۱۰ هفته پس از آسیب نیز ادامه یابد. هنگامی که ورزشکار در موقع حرکت مچ پا هیچ گونه دردی احساس نکرده و از قابلیت حرکتی خوبی برخوردار باشد، تمرین های توان بخشی را می توان آغاز کرد. تمرین های حسی عمقی بسیار مهم است، زیرا در غیر این صورت رباط مستعد صدمه مجدد خواهد بود. عضلات نازک نی بلند و کوتاه نیز باید تقویت شود. در خلال تمرین های توان بخشی که ممکن است بیشتر از ۶-۸ هفته به طول انجامد، مفصل مچ پا باید با نوار باندهای کشی و چسبی حمایت شود تا از کشیده شدن بیش از حد و آسیب دیدگی بیشتر آن جلوگیری به عمل آید. درمان کامل آسیب های رباطی موجب کشیدگی رباط، ناپایداری دائمی مفصل و بروز پیچ خوردگی مجدد خواهد شد. چنانچه آسیب های رباط پس از گذشت ۶-۸ ماه همچنان علائم ناپایداری مفصل را نشان دهد می توان آن را با جراحی بخیه کرده و بازسازی نمود.
آسیب رباط بین استخوان پاشنه و نازک نی می تواند در هنگام چرخش پا به داخل اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است به طور همزمان آسیب رباط قاپی- نازک نی روی دهد.
- تورم و حساسیت در رباط صدمه دیده از بخش انتهایی به طرف قوزک خارجی.
- درد در هنگام حرکت و تحمل فشار.
– خون ریزی که بعدها به کبودی پشت و زیر قوزک خارجی منجر می شود.
– افزایش دامنه حرکتی در چرخش به داخل پا در مقایسه با مچ پای سالم ورزشکار. پرتونگاری در وضعیت چرخش پا به داخل می تواند تشخیص اولیه را تأیید کند.
- اجرای دستورالعمل اضطراری شامل سرد نگه داشتن عضو، استفاده از باند فشاری و بالا آوردن پا.
– مشاوره با پزشک.
در صورت ناپایداری مفصل، تجویز استفاده از باندهای کشی، چسبی یا گچ گیری به مدت حدود ۳ هفته.
– جراحی در صورت وجود ناپایداری مفصل زانو، به ویژه در آسیب های ترکیبی.
کمتر از ۱۰ درصد آسیب های رباطی مچ پا، آسیب های رباط دلتوئید است، معمولاً این آسیب جرئی بوده و در وضعیت چرخش پاشنه به خارج اتفاق می افتد.
- درد در هنگام حرکت و تحمل فشار.
– تورم و حساسیت محل چسبندگی در زیر قوزک داخلی. – افزایش دامنه حرکتی پرونیشن مچ پا در مقایسه با مچ پای سالم ورزشکار در آسیب های کامل رباط دلتوئید.
- درمان هر چه سریع تر آسیب با استفاده از سرما، بانداژ فشاری و بالا آوردن پا بر اساس رهنمودهای ارائه شده.
– مشورت با پزشک.
- استفاده از باندهای چسبی یا گچ برای ۳-۴ هفته در پارگی های جزئی به منظور حفظ ثبات مفصل و حمایت آن.
– هنگامی که تشخیص ناپایداری مفصل مشکل است، باید با استفاده از دستگاههای پزشکی آزمایش های دقیق تری انجام شود. در صورت ناپایدار بودن مفصل، جراحی انجام شود و پس از آن پا به صورت بی حرکت به مدت ۶ هفته در گچ قرار گیرد.
سندیسموز مشتمل بر رباط درشت نی – نازک نی قدامی، خلفی و غشاء بین استخوانی آنهاست. پارگی سندیسموز ممکن است با آسیب های رباط دلتوئید توأم باشد، آن هم هنگامی که پا در وضعیت پرونیشن و چرخش خارجی است. همچنین آسیب های سندیسموز می تواند با شکستگی استخوان نازک نی از بالای مچ پا یا شکستگی قوزک داخلی همراه باشد. اگر آسیب های سندیسموز درمان نشود، بعدها می تواند باعث نیمه در رفتگی استخوان قاپ شود.
- حساسیت و تورم در محل اتصال درشت نی و نازک نی.
– درد در هنگام حرکت و فشار بر مفصل مچ پا.
– ناپایداری مفصل مچ پا که می تواند سبب لغزیدن جانبی استخوان قاپ در ارتباط با استخوان درشت نی شود.
– در پرتونگاری همراه با آزمایش پایداری، نوعی عریض شدن جعبه مچ مشاهده می شود.
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
بحث امروز در رابطه با درمان توانبخشی در مراحل مختلف بعد از جراحی ترمیمی رباط صلیبی است.
توانبخشي بعد از ترميم ليگامان متقاطع قدامي به پنج مرحله تقسيم مي شود كه در هر مرحله اهدافي در نظر گرفته شده و جهت رسيدن به آن اهداف تمرينات لازم انجام مي‌شود كه انجام تمرينات، زير نظر جراح و فيزيوتراپيست بيمار صورت مي گيرد تا بهترين نتيجه درمان حاصل شود.
در پيوندهاي ACLضعيف ترين و آسيب‌پذيرترين مرحله جايگزيني رباط، دو الي سه ماه اول است بنابراين تا آن زمان نبايد فشار زيادي به رباط وارد شود.
طول دوره درمان 6 تا 9 ماه است كه در اين مدت بيمار بايد تحت نظر جراح و فيزيوتراپيست باشد.
-مرحله اول : از روز جراحي تا پايان هفته دوم
-مرحله دوم : از هفته دوم تا پايان هفته چهارم
-مرحله سوم : از هفته چهارم تا پايان هفته دهم
-مرحله چهارم تا ششم : از هفته دهم تا ماه دهم
از روز جراحي تا پايان هفته دوم
اهداف اين مرحله شامل:
1-زانو تا 90 درجه خم شود.
2-راه رفتن بيمار به طور نرمال انجام شود.
3 - عضلات پشت ران تقويت شود.
1-جهت كنترل درد و تورم، از يخ، تحريك الكتريكي و اسپيلنت مناسب به مدت چند روز استفاده مي شود.
2-حركات موبيليزيشن پاتلا در تمام جهات خصوصا در جهات فوقاني و تحتاني انجام می شود.
3-جهت تقويت عضله چهار سر، زانو را به تخت فشار داده و تا 6 ثانيه نگه داشته مي‌شود.
4- جهت تقويت عضلات پشت ران در حالت دمر زانو به كمك پاي سالم خم و راست مي شود.
5- اگر زانو لقي نداشته باشد در تمام جهات، پا صاف بالا برده مي شود.
بيمار با استفاده از عصاي زير بغل و بريس فانكشنال راه رفتن طبيعي را آموزش ببيند و تا آخر هفته دوم 50 تا 70 درصد وزن بدن را تحمل كند و در اين مدت لبه تخت نشسته و زانو را تا 90 درجه خم كند ولي بايد براي صاف كردن زانو از پاي مقابل استفاده كند كه در غير اين صورت ليگامان ACL پاره مي شود.
از هفته دوم تا پايان هفته چهارم
1-زانوي بيمار به طور كامل صاف شود.
2- بيمار بدون عصا و به طور نرمال راه برود.
1- بيمار لبه تخت نشسته و زانوي خود را صاف كند.
2- در حالت به شكم خوابيده، زانوي بيمار صاف شود.
3- اگر زانو تا 100 درجه خم مي شود از دوچرخه ثابت بدون مقاومت استفاده شود.
از هفته چهارم تا پايان هفته دهم
1-زانو بايد تا آخر صاف و خم شود.
2-عضله چهار سر و عضلات پشت ران به طور كامل تقويت شود.
3-بيمار به طور آهسته به جلو و عقب راه برود.
اين دوره درمان براي افرادي است كه به صورت حرفه اي ورزش مي كنند و لذا ورزش‌هايي از قبيل درجا دويدن و مارپيچ دويدن اضافه مي شود تا ورزشكار بتواند به ورزش حرفه اي خود برگردد و در اين مدت قدرت عضله چهار سر بايد 85 درصد عضله چهار سر سمت مقابل و قدرت عضلات همسترينگ ها بايد 90 درصد قدرت عضلات همسترينگ سمت مقابل باشد و زانو تا 135 درجه خم شود و به طور كامل صاف شود.
ورزشکارانی که تحت عمل جراحی ترمیم رباط صلیبی قدامی زانو قرار می گیرند بعد از گذراندن درمانهای اولیه فیزیوتراپی می بایست آماده انجام حرکات دشوارتر شوند تا بتدریج توانائی حضور در ورزش مورد نظر را کسب نمایند . برنامه دویدن که عمدتا بعد از ماه سوم بعداز عمل آغاز میشود از اهمیت زیادی برخوردار است به همین دلیل سعی شد این برنامه آماده و در دسترس قرار گیرد . اما به خاطر داشته باشید قبل از شروع برنامه دویدن می بایست بتوانید تعدادی از حرکات را زیر نظر فیزیوتراپیست انجام داده تا در صورت آمادگی به شما اجازه شروع دویدن داده شود .
به خاطر داشته باشید برنامه زیر می تواند متناسب با وضعیت شما تغییر کند .
1- هفته اول بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 400 متر با شدت 50% بدوید . این دوره را 4 بار تکرار کنید . 3 روز در هفته .
2- هفته دوم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 800 متر با شدت 50% بدوید . این دوره را 2 بار تکرار کنید . 3 روز در هفته .
3- هفته سوم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 1600 متر با شدت 50% بدوید در ادامه 400 متر راه بروید . این دوره را 1 بار انجام دهید . 3 روز در هفته .
4- هفته چهارم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 400 متر با شدت 50% بدوید در ادامه 400 متر راه بروید سپس 800 متر با شدت 75% بدوید سپس 400 متر راه بروید . این دوره را 2 بار تکرار کنید. 3 روز در هفته .
5- هفته پنحم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 1600 متر با شدت 75% بدوید در ادامه 400 متر راه بروید . این دوره را 2 بار تکرار کنید. 3 روز در هفته .
6- هفته ششم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 400 متر با شدت 75% بدوید در ادامه 400 متر راه بروید سپس 800 متر با شدت 100 % بدوید و دوره را با 400 متر پیاده روی تمام کنید . این دوره را 2 بار تکرار کنید. 3 روز در هفته .
7- هفته هفتم بعد از درمان فیزیوتراپی
ابتدا 400 متر راه بروید سپس 1600 متر با شدت 100% بدوید در ادامه 400 متر راه بروید . این دوره را 2 بار انجام دهید . 3 روز در هفته
در مباحث بعدی آسیبهای شانه و مجموعه مجاورات آن مورد بحث قرار خواهد گرفت.
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
پارگی رباط صلیبی خلفی PCL-تشخیص و درمان فیزیوتراپی-کلینیک شریعتی
مینیسک از جنس فیبروکارتیلاژ می باشد که نقش آنها بیشتر کاهش فشارهای وارده به زانو در خلال نیروهای فشاری در حین ایستادن و یا فعالیت های مختلف روزانه می باشد.
مینیسک داخلی به شکل سی C انگلیسی و مینیسک خارجی به شکل او O انگلیسی میباشد. تغذیه مینیسک در قسمت مرکزی از انتشار و قسمتهای محیطی آن از طریق عروق خونی می باشد.
نقش مینیسک در زانو بیشتر کاهش اصطکاک , کاهش نیروهای وارده به مفصل و تعدیل آنها و همچنین افزایش تطابق مفصلی در خلال حرکت ها می باشد.
انجام فعالیت های شدید و یا ناگهانی زمانی که نیروها بیش از حد تحمل بافت مینیسک باشند منجر به پارگی می شوند که می تواند انواع مختلفی را شامل شود مخرب ترین نیروها در ایجاد پارگی های مینیسک نیروهای برشی می باشد.
انواع پارگی های مینیسک را می توانید در شکل زیر ببینید
مینیسک دارای رگ های خونی نیست و در هنگام پارگی خونریزی نمی کند. اما ممکن است عروق اطراف آن هم دچار پارگی شود، در این شرایط تورم به وجود می آید .
همچنین احساس گرفتگی و قفل شدن یا صدایی مانند تق تق، معمولا از نشانه های آسیب مینیسک است .
علائم پارگی مینیسک زانو را می توان به دو گروه علائم حاد و مزمن تقسیم کرد .
درد، اولین علامت پارگی مینیسک است. البته درد ممکن است خفیف باشد و شخص بتواند به فعالیت های روزمره اش ادامه دهد. اما هرگاه بخشی از مینیسک بین استخوان ران و ساق قرار بگیرد، درد شدیدی ایجاد می کند .
در پارگی های خفیف منیسک ، درد مختصری در هنگام پارگی ایجاد می شود و فرد می تواند بعد از پارگی ، با درد مختصری به فعالیت خود ادامه دهد. البته درد با بلند شدن از زمین یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. بعد از چند روز هم زانو ورم می کند. درد و ورم بعد از 2 تا 3 هفته از بین می رود، ولی بعدها ممکن است همراه با خم و راست شدن یا چرخش زانو درد برگردد .
در افراد مسن ممکن است حادثه ای که موجب پارگی مینیسک شده است به یاد نیاید و یا پارگی در اثر یک فعالیت معمولی مانند بلند شدن از روی یک صندلی ایجاد شود در پارگی های متوسط در زمان آسیب، درد در کنار یا داخل زانو ایجاد می شود. بعد از آسیب بیمار می تواند همچنان راه برود. بعد از 2 تا 3 روز زانو متورم شده و جلوی خم شدن کامل آن را می گیرد . درد با چرخش زانو یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. درد و تورم بعد از چند هفته کمتر می شود، ولی اگر درمان نشود، با فعالیت های بدنی شدید بیشتر می شود .
در پارگی های شدید، درد و ورم زانو بلافاصله بعد از ضربه ایجاد می شود و ورم طی 2 تا 3 روز بعد از ضربه بیشتر می شود. در اثر گیر کردن تکه هایی از منیسک پاره شده در مفصل، ممکن است زانو قفل شود و فرد نتواند زانوی خود را کاملا صاف کند. فرد در زانوی خود احساس عدم تعادل می کند .
در افراد مسن ممکن است حادثه ای که موجب پارگی مینیسک شده است به یاد نیاید و یا پارگی در اثر یک فعالیت معمولی مانند بلند شدن از روی یک صندلی ایجاد شود. در این حالات ممکن است درد و ورم خفیف، تنها علائم مشکل باشند .
در پارگی منیسک داخلی، درد در سطح داخلی زانو و در پارگی منیسک خارجی، درد در سطح خارجی زانو احساس می شود .
پارگی منیسک می تواند برای فرد قابل احساس باشد. احساس اینکه چیزی در داخل زانو پاره شده و با یک احساس یا صدای تق همراه باشد .
اگر پارگی منیسک در حاشیه خارجی آن ایجاد شود، می تواند موجب خونریزی داخل مفصل زانو( همارتروز ) شود .
اگر به علائم حاد بعد از پارگی منیسک بی توجهی شود، معمولا این علائم بعد از گذشت چند هفته از بین رفته و یا تخفیف می یابد. با این حال علائمی برای بیمار باقی می مانند .
مهم ترین علائم مزمن پارگی منیسک بعد از چند هفته عبارتند از :
گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی منیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند.
تشخیص پارگی منیسک زانو
- معاینه زانو
پزشک بعد از صحبت کردن با شما در مورد مشکلاتی که دارید، زانوی شما را معاینه می کند. در این معاینه وی به دنبال آن است که ببیند آیا با فشار دادن مفصل زانو، درد ایجاد می شود یا خیر .
معاینه دیگر به صورت خم و راست کردن و چرخاندن زانو است که با این حرکت ممکن است منیسک پاره شده حرکت کرده و صدای تق تق یا کلیک در مفصل زانو ایجاد شود .
- تصویربرداری از زانو و منیسک
تصویربرداری برای تائید تشخیص بکار می رود. گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی منیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند .
یکی از این روش ها رادیوگرافی است. رادیوگرافی ساده معمولا برای کشف دیگر بیماری های زانو که ممکن است علائمی مثل پارگی منیسک داشته باشند و یا بیماری هایی که همراه با آسیب های منیسک هستند ( مانند ساییدگی مفصل )، به کار می رود .
با استفاده از ام آر آی (MRI) می توان منیسک ها را دید و پارگی احتمالی آنها را تشخیص داد .
عوارض عدم درمان پارگی مینیسک
منیسک را می توان از نظر خونرسانی به دو قسمت بیرونی و داخلی تقسیم کرد .
قسمت بیرونی منیسک که به کپسول مفصلی زانو چسبیده است، عروق خونی را از آن دریافت می کند، ولی قسمت های مرکزی تر فاقد عروق خونی هستند .
قسمت بیرونی چون خونرسانی دارد، پس در صورت آسیب دیدن قدرت ترمیم دارد، ولی این بدان معنی نیست که هر پارگی منیسک که در قسمت حاشیه ای آن باشد، ترمیم خواهد شد .
ترمیم منیسک مانند جوش خوردن شکستگی نیاز به شرایطی دارد که تا مهیا نباشد صورت نمی گیرد . پس پارگی منیسک حتی اگر در قسمت حاشیه ای آن باشد خودبخود ترمیم نمی شود، بلکه نیاز به درمان
صحیح دارد . در صورتی که بیمار جوان باشد، پزشک می تواند مینیسک را در جای خودش بخیه بزند، البته به شرطی که صدمه در ناحیه ای باشد که خون رسانی خوبی داشته باشد اگر پارگی منیسک درمان نشود، پارگی کم کم بیشتر شده و ممکن است قسمت پاره شده، بصورت یک زائده در کنار منیسک در داخل زانو مرتبا حرکت کرده و موجب شود زانو به طور مکرر قفل شده، یا با هر بار گیر کردن این زائده در بین دو استخوان زانو و سپس درآمدن آن از بین دو استخوان این احساس به فرد دست دهد که چیزی از زیر زانو در می رود و یا زانوی خود فرد از زیر بدنش در می رود .
اگر مقدار پارگی جزئی باشد و درد و سایر علائم نیز برطرف شده باشد، با راهنمایی پزشک و تحت نظر فیزیوتراپیست خوب ، تمرین هایی برای تقویت عضلات انجام می شود .
وجود این درمان گرها باعث می شود تا بیمار اطمینان حاصل کند تمرینات ورزشی به درستی انجام می شود، بدون این که خطر وارد شدن صدمه مجدد و یا جدیدی به زانو وجود داشته باشد .
بسته به شدت ضایعه، سن فرد و شغل او، درمان های بسیار متفاوتی برای پارگی مینیسک صورت می گیرد .
در صورتی که میزان پارگی مینیسک زانو خیلی شدید باشد، ممکن است پزشک انجام عمل جراحی باز یا جراحی آرتروسکوپی را برای مشاهده شدت ضایعه یا درمان پارگی آن مورد استفاده قرار دهد .
در صورتی که بیمار جوان باشد، پزشک می تواند مینیسک را در جای خودش بخیه بزند، البته این به شرطی است که صدمه در ناحیه ای باشد که خون رسانی خوبی داشته باشد .
در صورتی که بیمار مسن باشد، یا پارگی مینیسک در محلی باشد که خون رسانی به خوبی به آن صورت نمی گیرد، ممکن است پزشک بخشی از مینیسک یا حتی سطح آن را جدا کند. گاهی نیز ممکن است کل
مینیسک برداشته شود .
دوران پس از عمل جراحی یا ترمیم مینیسک ممکن است هفته ها طول بکشد و انجام تمرینات ورزشی بعد از عمل نیز در صورت برداشتن مینیسک اندکی متفاوت خواهد بود.
در این شرایط هرگز نباید از وزنه استفاده کرد. با توجه به نوع عمل انجام گرفته بر روی بیمار، می توان از روش های توانبخشی مانند راه رفتن، خم کردن ساق پا و انجام حرکات کششی برای تقویت عضلات پا استفاده کرد .
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
با سلام و درود
همانطور که در سری گذشته عنوان گردید بحث اصلی این مورد در خصوص نحوه درمان و جا اندازی مفصل شانه در رفته میباشد .
مسلما اولین اقدام درمانی جا اندازی مفصل دررفته است. پزشک معالج معمولا برای کاهش درد بیمار ، جا اندازی را در اطاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می دهد و یا ممکن است با استفاده از مسکن های قوی بتوان درد بیمار را به حد کافی کم کرد بطوری که تحمل جا اندازی را داشته باشد.
دررفتگی شانه برای جا اندازی مفصل شانه می توان از مانورهای مختلفی استفاده کرد. مانوری که امروزه بیشتر از آن استفاده می شود به این صورت است که ابتدا بیمار بصورت طاق باز supine خوابانده شده و کمک پزشک ، در بالای سر بیمار قرار گرفته و دو سر یک ملحفه را در حالیکه آن را لوله کرده و از زیر بغل بیمار عبور داده در دست می گیرد. پزشک معالج هم در کنار پای بیمار ایستاده و مچ دست بیمار را با دو دست خود می گیرد. پزشک ابتدا دست بیمار را کمی از بدن دور کرده و سپس آنرا به سمت خود می کشد. در همین حال کمک پزشک هم ملحفه را به سمت خودش می کشد. ممکن است نیاز باشد که با کف دست از سمت جلو هم به سر استخوان بازو فشار آورد تا سر به عقب برود.
دررفتگی شانه روش دیگر که به روش کوخر معروف است به این صورت انجام می شود که ابتدا بیمار بصورت طاق باز دراز کشیده، پزشک معالج در کنار پای بیمار می ایستد. پزشک ابتدا آرنج بیمار را ۹۰ درجه خم کرده و بازو را به آرامی از تنه دور کرده و به طرف خود می کشد. سپس بازو را به سمت خارج می چرخاند و سپس بازو را به تنه بیمار نزدیک کرده و آرنج بیمار را به جلوی سینه وی می برد. سپس بازو را به داخل می چرخاند بطوری که کف دست بیمار به سمت دیگر سینه وی برسد. روش کوخر البته ممکن است با عوارضی همراه باشد و امروزه کمتر از آن استفاده می شود.
روش دیگر قدیمی تر وجود دارد که به نام روش بقراطی معروف است و در شکل زیر مشاهده می نمایید.
در افرادی که مکررا در رفتگی دارند روش زیر نیز جهت جا اندازی توسط خود شخص انجام می شود.
پس از جا اندازی، پزشک معالج از شانه بیمار مجددا رادیوگرافی به عمل می آورد تا از جا افتادن مفصل مطمئن شود. پزشک سپس دست بیمار را با بانداژ بخصوصی به نام بانداژ ولپو به گردن و تنه وی آویزان می کند. این بانداژ حدود ۳-۲ هفته می ماند و سپس حرکات شانه برای ممانعت از محدود شدن شروع می شود. در مدت این چند هفته بیمار باید مرتبا دست، مچ دست و مفصل آرنج خود را حرکت دهد تا از خشک شدن آن ها جلوگیری کند.
بی حرکتی پس از جا اندازی اجازه می دهد تا بافت های اطراف مفصل که در حین دررفتگی ، پاره شده اند مجدداً در وضعیت قابل قبولی جوش بخورند.
اگر این مدت بی حرکتی به درستی رعایت نشود و شانه مدت کمتری بی حرکت باشد این بافت ها به درستی ترمیم نمی یابند و مفصل ناپایدار و لق می شود. این مفصل در آینده می تواند براثر نیروی کمی مجدداً به راحتی در برود. به این حالت دررفتگی مکرر مفصل شانه می گویند. بیمارانی که دچار دررفتگی مکرر مفصل شانه هستند اغلب با کوچک ترین فشاری به مفصل، دچار دررفتگی می شوند.
از طرف دیگر بی حرکت کردن مفصل به مدت طولانی هم می تواند مشکلاتی را برای بیمار بوجود آورد. افراد مسن تحمل چند هفته بیحرکتی شانه را ندارند. در این افراد مفصل شانه با چند هفته بیحرکتی بسرعت خشک شود. ( فروزن شولدر یا شانه یخ زده شانه منجمد ) در این حال بیمار ممکن است پس از چند هفته بیحرکتی شانه، توانایی بالا آوردن دست به بالای سر را از دست بدهد. بنابراین در افراد مسنی که دچار دررفتگی مفصل شانه می شوند پس از جااندازی و بستن دست، بعد از چند روز حرکات پاندولی مفصل شانه شروع می شود تا از محدود شدن حرکات شانه پیشگیری شود. بعد از مدتی بیمار تحت نظر پزشک معالج و فیزیوتراپیست نرمش های خاصی را برای تقویت عضلات اطراف شانه انجام می دهد.
درمان دررفتگی مفصل شانه در اکثر مواقع با موفقیت انجام شده و بیمار می تواند به فعالیت های روزمره و ورزشی برگردد. با این حال در مواردی ممکن است عوارضی برای بیمار بوجود آید.
مهمترین این عوارض عبارتند از :
عصب آگزیلری Axillary nerve یا عصب سیرکومفلکس Circumflex nerve در بسیاری از موارد دررفتگی مفصل شانه آسیب میبیند. علامت این آسیب ، فلج شدن عضله دلتوئید ( عضله ای که گردی و برجستگی شانه را میسازد) و کاهش حس در سطح بیرونی شانه است. پزشک معالج کارکرد این عصب را بررسی کرده و قبل و بعد از جااندازی مفصل آنرا در پرونده بیمار ثبت میکند. در مواردی که بدنبال دررفتگی مفصل شانه این عصب آسیب می بیند در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه کارکرد عصب بطور خودبخود بهبود می یابد. البته اگر شدت آسیب به عصب زیاد باشد ممکن است فلجی و کاهش حس برای همیشه برای بیمار باقی بماند.
بندرت ممکن است اعصاب دیگر شانه بخصوص اعصاب طناب خلفی شبکه بازویی آسیب ببینند.
در دررفتگی قدامی شانه ممکن است بر اثر جلو آمدن سر استخوان بازو به شریان آگزیلری Axillary artery آسیب برسد. آسیب به این شریان بخصوص در افراد مسن که دچار سفتی عروق یا تصلب شرایین هستند بیشتر دیده شود. همچنین در کسانی که دچار دررفتگی کهنه مفصل شانه هستند ممکن است در حین جااندازی مفصل به این شریان آسیب وارد شود.
گاهی اوقات همراه با دررفتگی مفصل شانه ممکن است شکستگی در گردن استخوان بازو و یا در برجستگی سر استخوان بازو ( توبروزیته بزرگ ) بوجود آید. شکستگی توبروزیته بزرگ Greater tuberosity در اکثر موارد بعد از جااندازی مفصل شانه ، خودبخود جا می افتد. در صورت جا نیفتادن نیاز به عمل جراحی و فیکس کردن قطعه با پیچ می شود. شکستگی گردن استخوان بازو اگر همراه با دررفتگی مفصل شانه باشد معمولا نیاز به عمل جراحی دارد. با استفاده از عمل جراحی شکستگی جااندازی شده و با پیچ و پلاک فیکس می شود.
در بحث های بعد راجع به نحوه درمان توانبخشی و تمرینات ثبات دهنده در شانه بحث خواهیم نمود.
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
