یکی از مشکلات شایع امروزه بیماران دیابتی یا مرض قند عوارض آن است که متاسفانه روز به روز افزون می گردد. از عوارض این بیماری خطرناک می توان به درگیری رتین ( بافت شبکیه چشم ) تا اختلالات حسی پای این افراد که بنام پای دیابتی معروف است اشاره کرد. در این اختلال شخص دچار گزگز و مورمور در انتهاهای پای خویش شده و احساس سردی انتهاها می نماید. در موارد شدیدتر ممکن است زخم های مزمن در پای این افراد دیده شود که متاسفانه بهبودی بسیار کندی داشته و یا حتی بدتر می شوند.
دیابت یک بیماری مزمن غده پانکراس باشد که در آن بیمار توانایی تولید انسولین را از دست می دهد.
هورمونی در بدن که پپتیدی بوده و عملکرد ورود قند خون و به عبارتی تسهیل ورود قندهای موجود در خون را در عضلات و انباشته کردن آنها در عضلات به صورت گلیکوژن ایفا می نماید.
به طور معمول سه نوع دیابت توسط متخصصین تقسیم بندی می شود.
در دیابت نوع 1 كه 15- 10 درصد كل موارد دیابت را تشكیل می دهد، تولید انسولین از پانكراس به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده ی انسولین ، متوقف می شود. به همین دلیل افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین كنند. به همین دلیل به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می گویند. دیابت نوع 1 اغلب در سنین زیر 30 سال به وجود می آید، لذا به آن دیابت جوانی نیز می گویند.
دیابت نوع 2 بیشتر در بالغین بالای 30 سال و چاق دیده می شود که 90- 85 درصد كل موارد دیابت را شامل می گردد و انسولین تولید شده از پانكراس در این افراد به خوبی عمل نمی كند. در واقع یا پانكراس به اندازه ی كافی انسولین ترشح نمی كند و یا این كه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلول ها به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد كارآیی لازم است. به این نوع دیابت، دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالان نیز می گویند.
دیابت بارداری به دیابتی گفته می شود كه برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولا گذراست. خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
نقش ورزش و تمرینات ورزشی در پیشگیری و درمان دیابت
به طور کلی ورزش با تحریک سلول های عضلانی و گیرنده های موجود در سطح سلول به نام GLUT4 به هورمون انسولین به صورت سینرژی در انتقال قند خون به داخل عضلات کمک می نماید.
بطور مرسوم برای پیشگیری و درمان دیابت تمرین هوازی تجویز میشود. حتی یک ساعت تمرین هوازی در هفته می‌تواند حساسیت انسولینی را در افراد دیابتی نوع 2 بهبود بخشد. تمرین می‌تواند پاسخ عضله اسکلتی به انسولین را از طریق افزایش بیان و یا فعالیت پروتئین‌های درگیر در متابولیسم انسولین بالا ببرد. همچنین اکسیداسیون چربی یک جنبه کلیدی در بهبود عمل انسولین است و تمرین ورزشی ذخایر چربی عضلات و ظرفیت اکسیداسیون چربی را افزایش می دهد . وضعیت تمرینی یک فرد، استفاده از کربوهیدرات حین فعالیت هوازی را تحت تاثیر قرار میدهد. انجام چند هفته تمرین هوازی استفاده از چربی را حین فعالیت مشابه افزایش میدهد که این عمل موجب صرفه‌جویی در گلیکوژن عضله و گلوکز خون میشود که در نهایت باعث کاهش آنی کمتر گلیکوژن پس از ورزش می‌گردد. در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نیز آمادگی بدنی با کاهش اکسیداسیون چربی و جابجایی به سمت اکسیداسیون بیشتر کربوهیدرات در تمام شدت‌های ورزشی همراه است . همچنین تمرین مقاومتی در کنترل گلوکز خون و عمل انسولین در دیابت نوع 2 دارای مزیت است. در یک مطالعه خوب کنترل شده، مشاهده گردید انجام 3 جلسه تمرین مقاومتی در هفته و برای 3 ماه در مردان مسن دیابتی نوع 2 موجب افزایش عمل انسولین، کاهش گلوکز خون و کاهش معنی‌دار چربی احشایی میشود . در یک مطالعه دیگر محققان دریافتند متعاقب 10 هفته تمرین هوازی و مقاومتی (3 جلسه در هفته) گلوگز خون به طور معنی‌دار کاهش می‌یابد، البته کاهش HGA1C در گروه تمرین مقاومتی بیشتر بود.
آرتریواسکلروز، فشارخون بالا و کاردیومیوپاتی در دیابت نوع 2 شایع است و خطر مرگهای ناگهانی و حوادث قلبی- عروقی در بیماران جوان مبتلابه دیابت دو برابر همتایان سالم آنان است. افراد دیابتی دارای درد قفسه سینه باید به عنوان گروه در معرض خطر تلقی شوند و تحت نظر ورزش کنند. در 1/1 موارد ایسکمی قلبی بدون علامت بوده و افراد دچار انفارکتوس میوکارد درد قفسه سینه نداشته اند. افرادی که بیماری عروق محیطی با یا بدون لنگیدن متناوب و در زمان فعالیت بدنی در انتهاها درد دارند، قدم زدن با سرعت کم تا متوسط و دوچرخه سواری ظرفیت عملی و تحمل درد و تحرک آنها را افزایش میدهد. افراد مبتلا به بیماری عروقی نباید ورزش تحمل وزن انجام دهند و ورزشهایی مانند دوچرخه سواری وشنا برای آنان مناسبتر است و بهتر است ورزشهای تحمل وزن و بدون تحمل وزن را به طور متناوب انجام دهند. فعالیت بدنی در هر جلسه تمرین باید تا آستانه احساس درد و متناوب با استراحت انجام شود. هم ورزش استقامتی و هم قدرتی مفید می باشند.
در دنیای ورزش بسیاری از قهرمانان رشته‌های مختلف به دیابت مبتلا هستند. از جمله کولمن قهرمان شنای استقامتی دنیا ، فوی دونده ماراتن ، فری من قهرمان اسکی استقامت المپیک و جارویس قهرمان قایقرانی دنیا. شواهد نشان میدهد یکی از مهمترین مشکلات پیش روی افراد دیابتی شرکت کننده در برنامه های ورزشی، کاهش گلوکز خون است. از این رو آنها باید یکسری ملاحظات بالینی ویژه را جهت شرکت در تمرینات ورزشی در نظر بگیرند که در زیر به برخی از آنها اشاره میشود :
لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
WAZE
Google Map
بلد
نشان
مسیریابی