یکی از درگیریهای بسیار مهم و شایع در ناحیه ستون فقرات به خصوص در ناحیه کمر و یا ناحیه گردن تنگی کانال نخاعی میباشد که روشهای درمانی متعددی برای آن وجود دارد. روشهای درمانی مانند فیزیوتراپی و انجام تمرینات تحت نظر فیزیوتراپیست نقش بسیار مهمی جهت بهبود علائم تنگی کانال نخاعی دارند. در این مقاله به آشنایی با این مشکل و رفع علائم از طریق درمانهای ساده در منزل و یا کلینیکهای فیزیوتراپی پرداختهایم.
تنگی کانال نخاعی در حقیقت شرایطی است که فضای داخل ستون فقرات کوچک شده و به نخاع و اعصابی که از آن خارج میشوند فشار وارد میشود.
همانطور که قبلاً اشاره شد در نتیجه فشردگی در ناحیه ستون فقرات که میتواند از طریق عوامل مختلفی ایجاد شود به اعصاب نخاعی و خود نخاع دردها و علائم حسی و حرکتی در بیمار ایجاد شود که منجر به تنگی کانال نخاعی میشود. در ادامه با علل و عوامل ایجاد تنگی کانال نخاعی و روشهای درمان آن آشنا میشوید.
شایعترین علل ایجادی در تنگی کانال نخاعی فرسودگی در بافتها میباشد که میتواند منجر به فشردگی در اعصاب شود.
از عوامل دیگری که باعث تنگی کانال نخاعی میشوند موارد زیر میباشند:
این علائم و نشانهها میتوانند در ناحیه با درگیری در اعصاب حسی و یا حرکتی اختلالات حسی و یا حرکتی را ایجاد کنند.
همانطور که از نام آن پیداست این تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن اتفاق میافتد با توجه به ناحیه میتواند اعصاب حسی و حرکتی را درگیر نموده و علائم حسی و حرکتی در ناحیه گردن و یا اندام فوقانی مانند دستها ایجاد شود.
همانطور که گفته شد علائم تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن میتواند از علائم حسی که شامل مورمور شدن گزگز شدن و یا احساس سردی یا گرمی در ناحیه گردن و در مسیرهای اعصاب اندام فوقانی باشند. اما علائم حرکتی میتواند شامل ضعف در انجام حرکتها ناتوانی در عملکردهای روزانه باشد.
تنگی کانال نخاعی کمر در ناحیه کمر اتفاق افتاده و میتواند درد ناحیه کمر یا بیحسی و یا اختلالات حرکتی را در ناحیه کمر و اندام تحتانی مانند پاها ایجاد کند.
مشابه علائم تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن در ناحیه کمر نیز به لحاظ حسی همان اختلالات میتواند ایجاد شود که میتواند تا ناحیه پاها نیز امتداد پیدا کند اما در بخش حرکتی میتواند ضعف در انجام حرکتها و فعالیتهای روزانه و حتی ناتوانیهای بیشتر را شامل باشد.
درمان غیر جراحی تنگی کانال نخاعی از طریق درمانهای بسته و یا کانزرواتیو Conservative treatment میباشد که از طریق متخصصین به خصوص در کلینیکهایی مانند کلینیک فیزیوتراپی قابل انجام باشد.
برخی از روشهای درمانی موجود در کلینیکهای فیزیوتراپی در درمان تنگی کانال نخاعی شامل موارد زیر است:
فیلم ورزش تنگی کانال نخاعی چیست؟
در لینک زیر فیلم ورزش و تمرین طبی تنگی کانال نخاعی را میبینید
پرسشی که اکثر بیماران در نظر دارند این است که چه ورزشهایی میتواند برای تنگی کانال نخاعی مضر باشد؟
به طور کلی میتوان گفت در ورزشهایی که تحمل وزن بالا و ایستادنهای طولانی مدت داشته باشند میتوانند عامل تشدید تنگی کانال نخاعی باشند.
آیا پیادهروی میتواند باعث تشدید تنگی کانال نخاعی شود؟
در پاسخ به این پرسش میتوان ذکر کرد همانطور که در قبل اشاره شد در پیادهرویهای طولانی مدت با توجه به تحمل وزن بالا در زمان طولانی مدت میتواند علائم تنگی کانال نخاعی تشدید شود.
شکل زیر نشان میدهد که در برخی موارد که فشار به ناحیه ستون فقرات ایجاد میشود با خم شدن به سمت جلو میتواند درد ناحیه کمر شما از بین برود. در اغلب موارد در هنگام خرید کردن با چرخ دستی این مورد میتواند ایجاد شود.
افراد با تنگی کانال نخاعی نیاز است تا قوس فقرات خود را کم کنند عمده این افراد با داشتن گودی کمر دردهای افزایش یافته را تجربه میکنند و با توجه به اینکه در هنگام خواب روشهای زیر را میتواند به کاهش قوس کمر کمک کرده و گودی کمر را کم کند در کاهش درد اینگونه افراد میتواند موثر واقع شود. مطابق شکل زیر میتوانید با گذاردن بالش زیر زانو و بالش نازکتر در ناحیه کمر خواب راحتی را تجربه کنید.
ورزشهایی که میتوانند در تنگی کانال نخاعی موثر باشند ورزشهایی هستند که قوس ستون فقرات یا گودی کمر را اصلاح میکنند. این ورزشها با انجام حرکتهای کششی در مفاصل و عضلات نقش موثری در کاهش فشارها و تنشهای عضلانی و عصبی در تنگی کانال نخاعی موثر خواهند بود. نمونهای از ورزشها میتواند یوگا و حرکتهای آن باشد که در زیر به آن پرداخته شده است.
یکی از ورزشهای بسیار مهم و البته تاثیرگذار در اختلالات سیستم اسکلتی عضلانی ورزش یوگا میباشد. مربی با دانش بیومکانیک میتواند با تحلیل حرکتهای موجود نقش بسیار مهمی در بهبود علائم برخی بیماران داشته باشد.
به طور کلی در حرکتهای یوگا که تمریناتی از کشش و تقویت عضلات همراه با تنفس صحیح میباشد میتواند در بهبود علائم تنگی کانال نخاعی نقش مهمی داشته باشد.
برخی از متخصصین ممکن است برای برخی از بیماران دارای علائم تنگی کانال نخاعی برخی داروهایی را تجویز نمایند. عمده داروهایی که تجویز میشود ممکن است با کاهش گزگزها و یا مورمورها و بهبود شرایط عملکردی اعصاب در تنگی کانال نخاعی موثر واقع شوند.
به طور کلی پیشگیری بهتر از درمان است و توصیه میشود نکات پیشگیرانه را بیشتر مورد توجه قرار دهیم اما وقتی نیاز به درمان ایجاد شد توصیه میشود که درمانها به صورت درمانهای ابتدایی و اولیه از طریق تمرینات که هم در کلینیکهای فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست به شما آموزش داده میشود و توصیه میشود که در منزل نیز این تمرینات را منظم انجام دهید.
برخی از ورزشهایی که در درمان تنگی کانال نخاعی میتوانند توسط بیماران در منزل انجام شود شامل موارد زیر است
با توجه به جهت فلش سفید رنگ قوس ستون فقرات خود را کم نموده از طریق انقباض عضلات شکمی کمر خود را به زمین فشار میدهید این حرکت را سعی کنید با تنفس صحیح و ریتم مناسب و کنترل حرکت به آهستگی انجام داده و مجدداً تکرار کنید تعداد حرکت را ۱۰ مرتبه و دو تکرار
در حرکت مقداری انقباض عضلات شکمی و سینهای میتواند وجود داشته باشد. انجام حرکت با تنفس صحیح و ریتم مناسب و آهسته توصیه میشود حرکت را میتوانید در ۸ مرتبه و دو تکرار انجام دهید.
مطابق شکل e در زیر در حالت درازکش به پشت بوده و هر دو زانو را با دستها به سمت سینه جمع کنید در جهت فلش حرکت را میتوانید در ۱۰ تکرار دو مرتبه انجام دهید.
یکی از تمریناتی که میتواند به بهبود دامنه حرکتی در اندام تحتانی کمک کند و حتی جهت رفع کوتاهی در عضلات اندام تحتانی مانند همسترینگها موثر واقع شود مطابق شکل زیر f در زیر نشسته و با لمس پنجههای پا از طریق نوک انگشتان حرکت کششی را به سمت جلو انجام دهید.
مطابق شکل g در زیر قرار گیرید و در جهت فلش لگن و اندام تحتانی خود را به سمت جلو شیفت دهید حرکت را میتوانید ۱۰ مرتبه انجام دهید.
یکی از تمرینات بسیار مناسب جهت تقویت عضلات و بهبود عملکرد ریتم کمری لگنی مطابق شکل زیر انجام میشود به نحوی که با دستها به سمت بالا به آهستگی مطابق به جهت فلش به سمت پایین نشسته و به آهستگی بلند میشوید حرکت را میتوانید بر اساس توانمندی از ۵ مرتبه تا ۱۰ مرتبه انجام دهید.
در لینک زیر می توانید انواع ورزشهای طبی برای تنگی کانال نخاعی در گردن را ببینید.
ورزش برای تنگی کانال نخاعی گردن