دیسک کمر به عنوان یکی از بیماریهای شایع در ناحیه ستون فقرات محسوب میشود. در این بیماری در برخی موارد ممکن است مشکلاتی جدی برای بیماران ایجاد شود که تشخیص به موقع و درمان صحیح میتواند از عوارض وخیم آن جلوگیری کند.در این مقاله با دیسکهای کمر خطرناک و روشهای درمانی آن آشنا میشوید.
در پاسخ به این سوال، ابتدا بایستی با جنبه های مختلفی مانند ساختار دیسک کمر و آناتومی مهره ها، انواع دیسک کمر و بیماری های وابسته به آن، درمان دیسک کمر با جدیدترین متد روز دنیا آشنا شویم. در این مطلب، پژوهشگران فیزیوتراپی شریعتی با بررسی و استناد به تحقیقات روز دنیا، به طور گسترده به درمان کمر درد توسط آخرین دستورالعملهای انجمن ستون فقرات آمریکای شمالی (NASS) و علل آن پرداخته و برای افزایش دانش علمی مراجعین اهتمام می ورزند. امروزه، با توجه به سبک زندگی و تغذیه کنونی، کمر درد و عوارض ناشی از آن به طور چشمگیری رو به گسترش در میان جوامل بشری می باشد و میانگین سنی ابتلا به بیماری ستون مهره ها کاهش نموده و معضل تازه ای برای جوانان و بزرگسال ایجاده کرده است.
بایستی خاطر نشان کرد که، بسیاری از مردم علائم دیسک کمر را نادیده گرفته و تلاش بر رفع کمر درد، پا درد و موارد اینچنین با روش های سنتی یا خود درمانی نموده که در نهایت منجر به هدر رفت زمان، آسیب بیش از حد به اعصاب نخاعی، و بروز نتایج جبران ناپذیر خواهد شد. به همین جهت اگر شما هم قصد درمان خانگی دیسک کمر شدید را داشته و یا از تشخیص دیسک کمر شدید و خفیف آگاه نیستید، تا پایان مطلب همراه ما باشید.
درد کمر معمولاً با استراحت و درمان بهبود مییابد، اما برخی انواع آن که مربوط به بیماری مهره ها است (دیسک کمر) میتوانند منجر به فلج دائم یا بیاختیاری ادرار و مدفوع شوند. البته تشخیص نوع آن وابسته به تصویر برداری از ستون فقرات و مشاهده توسط پزشک می باشد و درمان و تشخیص بدون بررسی های تخصصی ریسک بالایی خواهد داشت. در این مقاله براساس جدیدترین مطالعات 2024، شما را با خطرناکترین نوع دیسک کمر و راههای قطعی درمان کمر درد آشنا میسازیم.
بر اساس فصل 14 کتاب (اطلس آناتومی انسان)Netters Atlas of Human Anatomy ، ستون فقرات کمری (Lumbar Spine) از ۵ مهره L1 الی L5، تشکیل شده که این مهره ها توسط ساختارهای زیر حمایت میشوند:
دیسک کمر یا همان دیسک بین مهره ای یکی از اجزای اصلی ساختار ستون مهره های کمر است، اما زمانی این دیسک ها سبب کمر درد می شوند که هسته پالپوزوس به دلیل پارگی حلقه فیبری (Annulus Fibrosus) (لایهی بیرونی و سخت دیسک بینمهرهای است که نقش مهمی در حفظ ساختار و عملکرد دیسک دارد. این ساختار مانند یک حلقه فیبری (فیبروزی) اطراف هسته ژلاتینی(Nucleus Pulposus) را احاطه کرده و از بیرونزدگی آن جلوگیری میکند.) بیرون بزند و بر ریشههای عصبی (مثل عصب سیاتیک) فشار وارد کند. این فرایند مانند نوار پلاستیکی یک ژله است که اگر سوراخ و یا پاره شود ژله به سمت بیرون پرتاب می شود! حلقه فیبری، هسته ژلاتینی دیسک را، از فشار مکانیکی وارد شده به آن مانند بلند کردن اجسام سنگین، انجام حرکات ورزشی غیر اصولی و مواردی که باعث فشار به بخش ژلاتینی دیسک می شود حفظ میکند و در نتیجه آسیب و یا تخریب به حلقه فیبری، دیسک کمر به بیرون زده و بر رشته های عصبی فشار ایجاد میکند. این پارگی راه را برای بیرونزدگی هسته ژلاتینی فراهم کرده، که منجر به فتق دیسک ( "دیسک کمر") و در نتیجه ایجاد درد در ناحیه کمر می شود.
تعریف: برآمدگی دیسک بدون پارگی کامل حلقه فیبری
علائم : درد موضعی کمر، انتشار خفیف به پاها
تعریف: پارگی آنولوس و خروج ماده هسته به کانال نخاعی
علائم : درد رادیکولار شدید (سیاتیک)، ضعف عضلانی ( دیسک کمر و ناتوانی پا)
تعریف: جداشدن قطعه دیسک از مبدأ اصلی 0 دیسک کمر حاد و اورژانسی)
علائم: ناتوانی پا، سندرم کودا اکوینا
تعریف: تخریب پیشرونده دیسک به دلیل افزایش سن
علائم: خشکی صبحگاهی، درد مزمن
در جواب به این سوال که آیا دیسک کمر خطرناک است یا خیر بایستی مروری دیگر بر مطالب قبل داشت که میزان آسیب بستگی به تشخیص پزشک متخصص و گاهی آسیب جزئی در اقدام سریع میتواند درمان شود، اما به علت تاخیر در تشخیص و اقدام به درمان، به پارگی بیشتر و در نتیجه عوارض غیر قابل بازگشت نظیر فلج پا و یا بی اختیاری ادارد می شود.
زمان در بیماری های کمر بسیار مهم است، به گونه ای که در حادترین و خطرناکترین نوع دیسک کمر که سندرم کودا اکوینا (Cauda Equina Syndrome) نام دارد، طبق آخرین دستاورد های پزشکی در European Spine Journal(مجله ستون فقرات اروپا، جراحی مغز و اعصاب)، اگر این بیماران در 24 ساعت اول درمان نشوند 80 درصد بیشتر در معرض عوارض دائمی نظیر آسیب نخاعی، خطر فلج اندام تحتانی، اسپاستیسیتی عضلات، ضعف پیشرونده در هر دو پا میباشند.
زمانی اتفاق میافتد که دیسک پاره شده به ریشههای عصبی انتهای نخاع فشار وارد کند.
زمانی که بخشی از دیسک کاملاً جدا شده و در کانال نخاعی جابجا میشود.
همان طور که در آخرین تحقیقات مقالات 2023 و 2024 عنوان گردید، دیسک کمر دسته بندی های مختلفی دارد و بدون برسی های علمی و اصولی، مشاوره آنلاین و یا حضوری دیسک کمر، راهکار و درمان مشخصی وجود ندارد و توصیه میگردد از اقدامات غیر پزشکی به علت عدم آسیب بیشتر پرهیز گردد. همچنین دیرکرد در مشخص کردن نوع دیسک کمر، خطر تهدید فلج دائمی را نیز خواهد داشت.
فشار دیسک پاره شده روی ریشههای عصبی کودا اکوینا (دسته عصبی انتهای نخاع) میتواند در صورت عدم جراحی فوری، منجر به فلج پاها، بیاختیاری دائمی ادرار و مدفوع شود.
مطالعات نشان میدهند اگر جراحی در ۲۴ ساعت اول انجام نشود، احتمال آسیب تا ۸۰% افزایش مییابد.آسیب به اعصاب S2-S4 (کنترل مثانه و روده) اغلب دائمی است.
به علت اهمیت تشخیص زود هنگام دیسک کمر ،زمانی که فرد دچار کمر درد شدید و یا مزمن شده است جدول مقایسه ای از انواع گسترده دیسک کمر تدوین شده است تا با بررسی علت کمر درد و سپس درمان آن توسط پزشک بتوان از آسیب های بیشتر جلوگیری نمود.
متخصصین فیزیوتراپی شریعتی با سرپرستی دکتر اکبر رضایی، استفاده از اثر بخش ترین و جدیدترین متد های فیزیوتراپی کمر و ستون فقرات را در کارنامه 15 ساله درخشان خود گنجانده و دستاورد های پزشکی در این زمینه را اطلاع هموطنان میرسانند. این کلینیک طرف قرار داد با بیمه های مختلف بوده و جهت رفاه مراجعین بخش مشاوره های پزشکی را به رایگان فعال نموده است.
نوع بیماری |
عوارض |
درجه خطر |
سندرم کودا اکوینا |
فلج، بی اختیاری دائمی |
بسیار بالا- نیازمند اقدام سریع |
پارگی دیسک خلفی مرکزی |
آسیب نخاعی میلوپاتی |
متوسط- بالا – در صورت عدم تشخیص، پیش رونده |
دیسک Sequestration |
درد شدید رادیکولار |
متوسط - همراه با درد و اسیب پیش رونده |
آماده انجام فوریت های پزشکی و درمانی مراجعین در صورت داشتن هر یک از علائم زیر میباشیم :
MRI فوری با کنتراست برای بررسی فشار روی اعصاب
درمان:
جراحی اورژانسی لامینکتومی (برداشتن بخشی از مهره برای کاهش فشار)، تکنیکهای میکروسکوپی کمتهاجمی (MIS) برای کاهش عوارض، فیزیوتراپی تخصصی (لیزتراپی)، تزریق اپیدورال ، جراحیهای کمتهاجمی (برای موارد شدید)، میکرودیسکتومی (ترمیم دیسک با کمترین برش)، جراحی با لیزر (کاهش فشار روی عصب)،
1. آیا دیسک کمر خطرناک میتواند باعث فلج شود؟
بله! سندرم کودا اکوینا در صورت عدم درمان به موقع، منجر به فلج پاها و اختلالات دائم ادراری میشود .
2. جدیدترین روش جراحی دیسک کمر چیست؟
میکرودیسککتومی با لیزر که بهبودی را تا 40% سریعتر میکند
3. آیا دیسک کمر خطرناک قابل پیشگیری است؟
بله! با تقویت عضلات کمر، اصلاح وضعیت نشستن و پرهیز از بلندکردن اجسام سنگین میتوان خطر را کاهش داد.
نتیجهگیری: زمان = نجات از آسیب های دائمی دیسک کمر و غیر قابل بازگشت !
برای مشاوره با بهترین متخصصان دیسک کمر همین امروز اقدام کنید
فیزیوتراپی شریعتی
Liawrungrueang, W., Park, J. B., Cholamjiak, W., Sarasombath, P., & Riew, K. D. (2025). Artificial intelligence-assisted MRI diagnosis in lumbar degenerative disc disease: a systematic review. Global Spine Journal, 15(2), 1405-1418.
Awadalla, A. M., Aljulayfi, A. S., Alrowaili, A. R., Souror, H., Alowid, F., Mahdi, A. M. M., ... & Alkhaldi Sr, E. A. (2023). Management of lumbar disc herniation: a systematic review. Cureus, 15(10).
Penchev, P., Ilyov, I. G., Todorov, T., Petrov, P. P., & Traykov, P. (2024). Comprehensive analysis of treatment approaches for lumbar disc herniation: a systematic review. Cureus, 16(8).
Karikaran, A., Carroll, A. H., Benn, L., Okorie, N., Bellaire, C. P., Puvanesarajah, V., & Mesfin, A. (2025). Cauda Equina Syndrome: A Review of Classification, Diagnosis, Treatment, and Best Practices. JBJS reviews, 13(2), e24.
Wu, C., Lee, C. Y., Chen, S. C., Hsu, S. K., & Wu, M. H. (2021). Functional outcomes of full-endoscopic spine surgery for high-grade migrated lumbar disc herniation: a prospective registry-based cohort study with more than 5 years of follow-up. BMC Musculoskeletal Disorders, 22, 1-19.
Wright, M., & Della Rocca, G. J. (2023). American Academy of Orthopaedic surgeons Clinical Practice Guideline Summary on the treatment of clavicle fractures. JAAOS-Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons, 31(18), 977-983.
Gujral, J., Dagli, M. M., Gandhi, O. H., Ghenbot, Y., Gadjradj, P. S., Ozturk, A. K., & Welch, W. C. (2024). Letter to the editor regarding “The impact of being overweight or obese on 12-month clinical recovery in patients following lumbar microdiscectomy for radiculopathy” by Willems et al. The Spine Journal, 24(4), 736-737.
Kim, H., Lee, H. J., Choi, S. W., Kim, S., Kim, S. R., & Park, I. S. (2024). Comprehensive Analysis of Neurologic Complications Following Transradial Cerebral Angiography. American Journal of Neuroradiology.
Kayastha, A., Lakshmanan, K., Valentine, M. J., Nguyen, A., Dholakia, K., & Wang, D. (2024). Lumbar disc herniation with radiculopathy: a comparison of NASS guidelines and ChatGPT. North American Spine Society Journal (NASSJ), 19, 100333.WebMD (2024) - Latest Treatments for Herniated Disc
Najjar, E., Hassan, A., Muscogliati, R., Salem, K. M., & Quraishi, N. A. (2025). Human vs. Machine: Deciding on High-Stakes Surgery in Possible Cauda Equina Syndrome. The Spine Journal.