یکی از مشکلاتی که با افزایش سن ایجاد می شود فرایند فرسایش یا آرتروز بخصوص در زانو می باشد که با علائم تورم درد التهاب و خشکی مفصلی همراه است. در آرتروز زانو توانایی فرد از انجام فعالیت های روزانه کمتر شده و درد ایجاد می شود. نتایج درمانی پیشرفته کلینیک فیزیوتراپی شریعتی کمک بسیار موثری به درمان آرتروز زانو در بیماران نموده است.
آرتروز یا همان بیماری دژنراتیو یا فرسایش در مفصل را شامل می شود که به طور معمول نتیجه حرکت های اضافه و نیروهای مخربی می باشد که در پی فعالیت های روزانه در مفصل می‌تواند ایجاد شود که به تدریج باعث از بین رفتن غضروف مفصلی شده و می‌تواند در سنین میانسالی تظاهر نموده با افزایش سن افزایش یابد. این بیماری بیشتر در خانم‌ها نسبت به آقایان دیده میشود.
به انحنا های ایجاد شده در راستای استخوانها توجه کنید. ( خطوط زرد )
همانطور که در شکل ملاحظه می نمایید مفصل زانو ترکیبی از اتصال استخوان های ران یا فمور و استخوان تیبیا یا درشت نی و استخوان فیبولا یا نازک نی و کشکک در جلو می باشد که در فعالیت های روزانه می تواند حرکت های مختلفی را مانند فلکشن یا خم شدن اکستنشن یا باز شدن و همچنین مقداری روتیشن یا چرخش حول محور طولی در استخوان تیبیا را شامل شود.
به طور معمول در مفاصل سینوویال یا مفاصلی که دارای حرکت و مایع مفصلی سینوویال می‌باشند ساختار زیر دیده می شود شما می توانید در لینک زیر با مفصل و ساختار آن آشنا شوید.
غضروف مفصلی نقش بسیار مهمی در کاهش نیروهای مخرب و جذب نیروهای فشاری ایفا می نماید همچنین از سطوح مفصلی در کاهش اصطکاک مفصل در خلال حرکت حمایت میکند.
در بسیاری از موارد با گذر زمان نیروهای فرسایشی و همچنین نیروهای برشی می‌توانند در مفصل زانو سبب ایجاد فرسایش و تخریب غضروف مفصلی شوند. نکته بسیار مهم در بافت های حیاتی این است که بسیاری از آسیب ها قابل ترمیم بوده و با استراحت بهبود پیدا می‌کنند اما هرچقدر عوامل آسیب‌رسان مانند نیروهای مخرب بیشتر بوده و یا توانایی مفصل در جذب نیرو ها کمتر شود مفصل بیشتر دچار فرآیند فرسایش یا آرتروز خواهد شد.
آرتروز اولیه به حالتی از تخریب در مفصل زانو اطلاق می شود که بدون علتی مشخص ایجاد شده باشد به عبارت دیگر دلیل خاصی در ایجاد آرتروز وجود نداشته باشد ولی آرتروز ثانویه می تواند در پی یک اختلال مانند :
ایجاد شود.
عواملی که می توانند سبب آرتروز زودرس در مفصل زانو شوند شامل :
شکل زیر نمونه ای از نیروهای وارده عضلات در مفصل زانو را نشان می دهد با توجه به اینکه این نیروها برای انجام حرکت در مفصل زانو ضروری می باشند اما اگر عضلاتی که می‌بایست در خلال حرکت به ثبات در مفصل زانو کمک کنند به نحوه صحیحی نتوانند نیرو ها را مهار کنند سبب ایجاد نیروهای برشی و مزاحم در مفصل زانو میشوند که در گذر زمان با انجام فعالیتهای زیاد و عدم ریکاوری منظم و صحیح فرایند فرسایش در مفصل زانو ایجاد میشود.
به لحاظ بافت شناسی غضروف مفصلی از کلاژن نوع ۲ ، پروتئوگلیکان ها ، کندروسیت ها و آب تشکیل شده که می‌تواند به صورت متعادل ترکیبی از این اجزا نقش غضروف را در فرآیند جذب نیرو بهینه نماید. در آرتروز مقدار آنزیم های تجزیه کننده غضروف بیشتر شده و این تعادل برهم می خورد و در نهایت سبب تجزیه غضروف می شود.
با توجه به اینکه آرتروز و فرایند پیری معمولاً به صورت متداول و به جای هم نیز به کار برده می شود اما تفاوت های بافت شناسی و سلولی در آنها وجود دارد که موارد زیر نمونه ای از آنهاست.
در فرایند پیری معمولاً به لحاظ بافت شناسی دیده شده که میزان محتوای آب مفصل کاهش پیدا میکند که این فرآیند را دهیدراسیون مفصل مینامند. همچنین به لحاظ بافت شناسی میزان کلاژن های بافت غضروفی کمتر شده و محتوای پروتئوگلیکان ها نیز کاهش پیدا میکند که به تبع آن سنتز یا ایجاد پروتئوگلیکان های مفصلی نیز کاهش پیدا میکند. از طرف دیگر تعداد سلولهای غضروفی یا کندروسیت ها کاهش پیدا کرده و سایز و ابعاد آن ها بیشتر می شود.
اما
در تغییرات غضروف در مورد آرتروز مشاهده گردیده است که محتوای آب سلولی افزایش پیدا کرده تغییری در کلاژن های مفصل ایجاد نشده محتوای پروتئوگلیکان ها کاهش پیدا کرده سنتز پروتئین گلیکان ها افزایش پیدا کرده سایز کندروسیت ها یا سلول های غضروف مفصل تغییری نکرده و تعداد آنها نیز ثابت است.
بیمارانی که از دردهای زانو و همچنین آرتروز زانو رنج می برند می بایستی توسط متخصصین مربوطه به طور دقیق بررسی شوند. بررسی ها شامل انواع تکنیک های ارزیابی بالینی در جراحی زانو و مفاصل دیگر حتی ستون فقرات و لگن را نیز شامل باشد.
زیرا برخی از دردهای زانو می تواند از ناحیه لگن و ستون فقرات باشد ( درگیری اعصاب ناحیه کمری و یا عصب obturator nerve )
متخصصین مربوطه مانند ارتوپدی یا فیزیوتراپی برای بررسی دقیق و ناحیه زانو اقدام به تستهای اختصاصی در ناحیه زانو می‌نمایند که نمونه‌ای از این تستها را در زیر ملاحظه می نمایید
اصولاً دردهای داخل زانو می‌توانند از موارد زیر نشات بگیرند :
دردهای خارج زانو می‌توانند از موارد زیر نشات بگیرند :
دردهایی که در میان زانو می باشند می توانند از موارد زیر نشات بگیرند :
شکل زیر نمونه ای از آرتروز را در مفصل زانو نشان می دهد که در شکل ملاحظه می نمایید تخریب سطوح مفصلی به خصوص در استخوان‌های تیبیا و فمور دیده می شود. کاهش فاصله مفصلی همچنین ایجاد لبه های استخوانی یا استئوفیتهای نامنظم همراه با افزایش مقداری دانسیته استخوانی در جایی که فشار استخوان ها روی هم زیاد است یا اسکلروزه شدن را در شکل ملاحظه می نمایید.
برای تعیین نوع آرتروز و یا بیماری های روماتیسمی در مفصل زانو
اساس درمان آرتروز زانو بر مبنای پیشگیری استوار شده است طیف وسیعی از درمانهای غیر جراحی در این بخش می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. روش های زیر می تواند نقش موثری را در پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو ایفا نماید :
با مراجعه به پزشک متخصص تشخیص آرتروز در مفصل زانوی شما نیاز است یکسری از درمانها را در منزل انجام دهید مانند :
در برخی از موارد ممکن است که برای درمان آرتروز زانو پزشک متخصص شما را به کلینیک هایی مانند کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی ارجاع دهد در این گونه کلینیک‌ها انواع درمان های تخصصی زیر نظر متخصصین مربوطه و انجام ورزش های طبی تحت نظر انجام خواهد شد. نمونه‌ای از درمانهای غیر جراحی در آرتروز زانو که در کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی قابل انجام می‌باشد را در زیر ملاحظه می نمایید
در برخی از موارد ممکن است که پزشک متخصص از انواع داروها برای کنترل درد و التهاب و همچنین فعال سازی سلولی برای ترمیم استفاده نماید نمونه‌ای از داروهایی که در آرتروز زانو مورد استفاده قرار می گیرد شامل:
زمانی که روش‌های درمان غیر جراحی برای بیمار چاره ساز نبوده و یا نظر پزشک متخصص بر این باشد که جراحی ضرورت دارد ممکن است از روش های جراحی که به دو صورت باز یا بسته انجام می شود به بیمار توصیه شود. در روش جراحی بسته که به روش آرتروسکوپی انجام می شود با ایجاد دو حفره در زانو عمل جراحی انجام خواهد شد که برای موارد جراحی های کوچک و برداشتن لبه های استخوانی در زانو انجام می شود. در لینک زیر میتوانید با روش آرتروسکوپی آشنا شوید.
در روش جراحی باز ممکن است که پزشک متخصص در مواردی نیاز به جراحی باز را توصیه نماید. در اینگونه موارد برش جراحی بیشتر بوده و یا حتی می‌تواند منجر به تعویض مفصل زانو شود در لینک زیر میتوانید با روش جراحی تعویض مفصل زانو آشنا شوید.
لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید
WAZE
Google Map
بلد
نشان
مسیریابی