شایعترین آسیب ورزشکاران در ناحیه مچ پا اتفاق می‌افتد.با توجه به حجم بالای آسیب ها در ناحیه مچ پا و اهمیت درمان به موقع و همچنین نقش پیشگیری در ایجاد ثبات بیشتر در مفصل مچ پا نکات ضروری که ذکر خواهد شد می تواند در جلوگیری از آسیب و یا درمان موثر و بازگشت به فعالیت در افراد آسیب دیده مفید باشد.
مچ پا مفصل بسیار مهمی در اندام تحتانی محسوب شده و شیوع آن در فعالیت های ورزشی بالاترین میزان آسیب های ورزشی می باشد. بر همین اساس آسیب های موجود در مفصل مچ پا از اهمیت بالایی برخوردار می باشند و لذا لازم است تا متخصصان این امر به این نکته توجه نموده و نقش مهم پیشگیری را لحاظ نمایند.
مفصل مچ پا به علت حرکت های پیچیده در ناحیه احتمال آسیب مجدد پس از آسیب اولیه را خواهد داشت. بر این اساس فیزیوتراپی با تأکید بر روشهای درمانی به صورت متمرکز و آموزش جهت پیشگیری از آسیب مجدد نقش بسیار مهمی را در بهبود اینگونه بیماران خواهد داشت.
و بسیاری از موارد دیگر انجام شود.
فیزیوتراپی در ناحیه مچ پا می تواند شامل انواع دستگاهها و تجهیزات فیزیوتراپی را شامل شود اما نکته بسیار مهم در فیزیوتراپی این ناحیه انجام یکسری تمرینات برای بهبود عملکرد سیستم حس عمقی در ناحیه کف پا می باشد به عبارت دیگر سیستم حس عمقی که عبارت است از :
را شامل می شود که توسط تمرینات طبی توصیه شده در کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی مورد تمرین قرار می گیرد.
همانطور که در بخش قبلی در خصوص سیستم حس عمقی مطالبی عنوان شد در زیر به صورت مختصر اعمال موجود در فیزیوتراپی را برای بهبود عملکرد مفصل مچ پا توضیح خواهیم داد.
در تمرینات اغتشاشی Perturbation training یا تمریناتی که باعث ایجاد شرایط ناپایدار در مفصل میشود پایانه‌های عصبی که در مفصل وجود دارد با تحریک باعث ایجاد پیام های عصبی از طریق سیستم عصب های آوران به سیستم پردازش مرکزی در مغز میشود در قسمت‌هایی از مغز که مسئول کنترل غیر ارادی وضعیت ثبات در مفصل می باشد. عکس العمل های مناسب جهت ایجاد شرایط پایدار در مفصل از طریق عصب های وابران به عضلات کنترل کننده ثبات مفصل ارسال می شود این فرآیند در مجموع به صورت بسیار سریع و در کسری از ثانیه اتفاق می‌افتد به نحوی که در هر لحظه پیام های وارده از طریق سیستم پردازش مرکزی پاسخ های متناسب را به عضلات درگیر تعادل مفصل ارسال میشود. مجموعه این فرایند ها همراه با جمع اطلاعات دیگری که از طریق سیستم های حسی درگیر در تعادل به مغز ارسال می شود به عنوان سیستم حس عمقی نامگذاری می شود.
در صورت اختلال در هر قسمتی از این واکنش ها می تواند مفصل مچ پا دچار آسیب مجدد پیچ خوردن شود. در فیزیوتراپی با انجام تمرینات دقیق تحت نظر متخصصین فرآیند مذکور بهبود پیدا کرده و توانمندی سیستم حس و در ثبات مفصل ارتقا می یابد که در کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی پایش و نظارت می شود.
همانطور که در مطالب قبلی در خصوص انواع تمرینات طبیعی در کلینیک فیزیوتراپی ذکر گردید تعمیرات طبی به دو بخش :
و
تقسیم میشود.
نقش این تمرینات بهبود دامنه حرکتی در محدودیت های حرکتی ایجاد شده در پی چسبندگی ها در اختلالات مچ پا را شامل می شود. در ادامه با پاره‌ای از این تمرینات که به بهبود دامنه حرکتی مچ پا اشاره می‌نماید آشنا خواهید شد.
ابتدا حرکت های موجود در مفصل مچ پا را بررسی می نماییم.
همانطور که در شکل زیر ملاحظه می نمایید حرکتهای موجود در مفصل مچ پا شامل موارد زیر می باشد.
تمرینات دامنه حرکتی در مفصل مچ پا مطابق شکل زیر می تواند انجام شود همان طور که در شکل ملاحظه می گردد حرکتهای مچ پا شامل موارد زیر می باشد در شکل بعدی با حالتی که در زانو و مچ پای نزدیک به دیوار ایجاد گردیده محدودیت حرکتی دورسی فلکشن یا خم شدن مچ پا به سمت بالا را برطرف می نماید.
همچنین میتوان تمرین دامنه حرکتی مفصل مچ پا را از طریق انداختن پارچه ای روی پنجه پا و کشش آن به سمت بدن انجام داد این حرکت می‌تواند توسط شخص به راحتی انجام شود در موارد کوتاهی های تاندون آشیل و همچنین عضلات پشت ساق پا می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
در تمرین زیر همانطور که ملاحظه می نمایید پایی را که قرار است کشش پیدا کند سمت عقب گذاشته و بدون اینکه زانو خم شود تنه را به سمت جلو از ناحیه مچ پا خم می کنید توجه شود که پاشنه پا از روی زمین بلند نشود. حرکت زیر جهت کشش عضله گاستروکنمیوس مناسب است.
در تمرین زیر با تفاوت با اینکه در این حرکت عضله گاستروکنمیوس کشش کمتری پیدا کرده ولی عضله سولئوس بیشتر کشیده می شود همچنین در حرکت زیر فارغ از کشش در عضلات , کشش در خود مفصل به نسبت حرکت قبلی بیشتر انجام می شود.
همچنین در شکل زیر میتوان دامنه دورسی فلکشن را نیز افزایش داد. در این حالت بر روی سکو قرار گرفته و با شل کردن عضله گاستروکنمیوس حرکت را به سمت پایین انجام می دهیم.
مطابق شکل زیر باند الاستیک یا کشی را در ناحیه پنجه پا قرار داده و در قسمت خارج پا قرار میدهیم و سپس به سمت داخل مطابق فلش حرکت را انجام می دهیم حرکت می‌تواند در ۳ ست ۱۰ مرتبه تکرار انجام شود.
همچنین این حرکت را در سمت مقابل با قرار دادن باند کشی یا الاستیک برای قسمت خارج پا انجام می شود.
این حرکت را می توان برای قسمت جلو و پشت مچ پا نیز با قرار دادن باند الاستیک در جاهای مختلف مطابق شکل انجام داد.
مجموعه حرکت های فوق می تواند با تقویت عضلات اکسترینسیک مچ پا کمک موثری را در بهبود تقویت عضلات ناحیه مچ پا نماید.
مطابق شکل زیر تمرین زیر نیز می تواند با بهبود تقویت عضلات اینترنسیک در ناحیه مچ پا در افرادی که دچار افت قوس کف پا می باشند موثر واقع شود همانطور که در شکل ملاحظه می نمایید با حرکت انگشتان پا و جمع کردن آنها پارچه ای را جمع می نماید.
یکی از روشهای بسیار مهم در بهبود عملکرد سیستم حس عمقی مفصل مچ پا استفاده از bosu ball می باشد که ایجاد شرایط ناپایدار در مفصل مچ پا تمرین اغتشاشی را برای بهبود سیستم حس عمقی برای ورزشکار فراهم می آورد.
مطابق شکل های زیر می توان انواع مختلفی از تمرینات با بوسوبال را طراحی و اجرا نمود.
یکی از تمریناتی که میتوان با آن برای تقویت عضله گاستروکنمیوس و سولئوس و همچنین تاندون آشیل از آن بهره جست مطابق شکل زیر استفاده از توپ روی دیوار است با انجام حرکت فشار دادن پنجه پا به توپ حرکت تقویت عضلات پشت ساق پا یا گاستروکنمیوس را میتوان انجام داد بسته به قدرت بیمار و توانایی آن در انجام حرکت می توان حرکت را به تدریج ارتقا داد. تمرین فوق برای دوره نقاهت پس از جراحی ترمیمی آشیل مناسب است.
تمرینات اغتشاشی می تواند روی سطوح ناپایداری مانند سطوح بوسو بال و ترامپولین مانند شکل زیر انجام شود.
لطفا جهت اطلاعات بیشتر به لینک های زیر مراجعه فرمایید
WAZE
Google Map
بلد
نشان
مسیریابی